30-lecie „Wspólnoty Polskiej”. Wystawa poświęcona profesorowi Andrzejowi Stelmachowskiemu

6 października w Domu Polonii imienia Andrzeja Stelmachowskiego odbyło się uroczyste otwarcie wystawy poświęconej założycielowi Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” z okazji 30-lecia Stowarzyszenia.

Zaproszeni goście

Na zaproszenie prezesa Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Dariusza Piotra Bonisławskiego przybyli: wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska, zastępca prezesa Instytutu Narodowego Jan Bastera, wicedyrektor Biura do spraw Międzynarodowych i Unii Europejskiej w Senacie Rzeczpospolitej Polskiej Grzegorz Seroczyński, dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Sławomir Kowalski, zastępca dyrektora Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Aleksandra Kuc, przedstawicielka Kancelarii Prezydenta RP Ewa Czerniawska, dyrektor Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak, dyrektor Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie ksiądz Leszek Kryża, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Tadeusz Pilat oraz przedstawiciele instytucji współpracujących ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, członkowie oddziałów i członkowie krajowej komisji rewizyjnej.

Prezes SWP Dariusz Piotr Bonisławski

„Staramy się w tych trudnych warunkach pomagać Polonii i Polakom żyjącym poza granicami kraju, ale postanowiliśmy również znaleźć czas na refleksję, na oddanie czci tych 30 latom wysiłków, które były podejmowane przez wielu członków. Jeden z tych członków był wyjątkowy, wybitny, był mężem stanu, ale jednocześnie założycielem naszej Organizacji – Pan Prof. Andrzej Stelmachowski marszałek senatu pierwszej kadencji, postać nietuzinkowa, postać, która zapisała się na kartach historii polski, przede wszystkim mądrością, pracą na rzecz nowej odrodzonej RP, ale też pracą na rzecz łączenia Polaków żyjących tu w Ojczyźnie z tymi, którzy z różnych powodów znaleźli się poza granicami kraju. Dlatego dzisiaj chcemy rozpocząć rozmowy o tych dziełach o tych ludziach od otwarcia wystawy dedykowanej temu wielkiemu Polakowi.”

„Profesor Andrzej Stelmachowski wyjątkowo skromny, wyjątkowo mądry, wyjątkowo prawy człowiek, jest historią, ale też jest naszym nieustannym drogowskazem. Drogowskazem, który pozwala nam patrzeć na polonie i Polaków z ogromnym szacunkiem i wdzięcznością za to ze są Polakami (…) przede wszystkim z wdzięcznością za to, że żyją gdzieś poza granicami, czasem w którymś kolejnym pokoleniu, ale nie zapominają o Polsce, nie zapominają o historii, kulturze, wierze, języku polskim. Tak uczył nas Profesor Andrzej Stelmachowski, tak staramy się my postępować dzisiaj pracując na rzecz Polaków za granica.”

„Z ogromną radością cieszę się i dziękuje wszystkim którzy zaszczycili pomimo trudnych czasów obecnością nasza skromna uroczystość. Pragnę przekazać pozdrowienia od członków Rady Ministrów, pani Minister Marleny Maląg, pana Ministra Jana Dziedziczaka.”

„Mam nadzieję, że ta wystawa, piękna wystawa, ale też i bardzo prosta (…) bo prosta jest wtedy, kiedy jest na niej co pokazywać, przypadnie do gustu, wszystkim którym bliski jest świat Polaków i Polonii żyjącej poza granicami kraju.”

Marszałek Małgorzata Gosiewska

„30 lat Wspólnoty Polskiej to rzeczywiście kawał czasu, wspólnoty, którą budował Pan Marszałek (…) budował z wielkim sercem.”

„Zachwycał nas wszystkich siłą, a przy tym niezwykłą skromnością i życzliwością. I zawsze starał się nas uczyć tych podstawowych wartości naszej pracy, że to nie jest praca zwyczajna tylko służba tej szerokiej wielkiej polskiej wspólnocie, której nie ograniczają żadne granice, która charakteryzuje się wielką miłością do ojczyzny, do Polski. (…) Jego życie jest takie ze mógłby obdarzyć wiele osób, można by pisać wiele książek, które byłyby związane z różnego rodzaju aktywnościami, czy to na rzecz budowy kościołów, w ogóle kościoła w Polsce, czy też wsparcia dla robotników, obrony konstytucji, wielu, wielu zagadnień.”

„Ta wystawa nie jest w stanie pokazać rzeczywiście dorobku pana profesora, ale myślę że taka najbliższa aktywność nam wszystkim to właśnie to poświecenie na rzecz Polaków rozproszonych w różnych regionach świata, których odwiedzał, których wspierał, którym pomagał i my to teraz dalej niesiemy i czynimy , taka właśnie jest Wspólnota Polska, Wspólnota Polska to jest marka, marka którą zbudował pan profesor, którą my musimy dalej nieść, dalej rozwijać to jest wielkie zadanie które nałożył na nas profesor.”

Syn Profesora Stanisław Stelmachowski

„Dziękuje za uroczystość upamiętniająca zarówno Wspólnotę Polską jak i mojego Ojca. Jakiś czas temu miałem okazje przeglądać dokumenty, które po sobie zostawił. Te dokumenty z ostatniego okresu, które mi wpadały się w rękę. W zasadzie wszystko obracało się wokół Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Znalazłem też pewien zbiór poukładanych w kupkę papierów i pomyślałem, że to są pewnie sprawy, które były dla niego ważne, w tym jego ostatnim okresie. Wśród rożnych dokumentów trafiały się też bardzo często biuletyny o życiu wspólnoty, Polaków na całym świecie. Było tam przestawiane normalne życie (…) wspomnienia historyczne, z różnych regionów świata. To mi przypomniało spotkania rodzinne, gdzie znajomi, rodzina spotyka i opowiada o tym co jest dla nich najważniejsze, co leży im na sercu i tak mam wrażenie, że ojciec pojmował Wspólnotę Polskę. Były wtedy organizowane różne spotkania, zjazdy, nie tylko ludzi starszych, ale przede wszystkim też i młodych, aby mogli Polskę poznać czy zobaczyć, nie tylko z opowieści rodziców czy dziadków, ale taka jest i współcześnie. (…) Ważne były i są spotkania (…) i organizowane najróżniejsze imprezy”

Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w MSZ Sławomir Kowalski

„(…) ten rok jest szczególny, to jest rok refleksji, i rzeczywiście to jest zastanawiające, te 30 lat Wspólnoty i dzieło pana profesora Marszałka Stelmachowskiego, to jest myślę, że taka refleksja która mnie osobiście nachodzi, to jest spojrzenie jak duch jednej osoby i pomysł może tak naprawdę znaleźć trwanie i to dzieło może się urzeczywistnić i potem trwać mimo jego odejścia, bo jednak to jest ważne jaka jest rola jednostki, które pojmujemy jako grupa. (…) ten duch jednostki jest czymś do łączy, staje się symbolem i ta idea i koncepcja trwa.”

„Z puntu widzenia MSZ bardzo ważne, bo jak szukamy i patrzymy na politykę polonijną to jest ona realizowana przez tak wiele instytucji i jest ona jednak realizowana według jednej koncepcji, jednej wizji, której współautorem był Pan Profesor.”

„Gratuluję i życzę dalszych sukcesów i liczę na dalszą owocną współpracę”

List minister Marleny Małąg

„Specjalną jego zasługą (Profesora Andrzeja Stelmachowskiego – red.) było stworzenie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, które konsekwentnie i skutecznie wspiera środowiska emigracyjne oraz działa na rzecz Polskiego dziedzictwa kulturowego poza granicami kraju. Z okazji 30 rocznicy powstania Stowarzyszenia na ręce pana prezesa składam serdeczne gratulacje. Wyrażam najwyższe uznanie za całokształt dokonań obejmujących bardzo szerokie spektrum, poczynając od współpracy z organizacjami polonijnymi przez opiekę nad zespołami folklorystycznymi za granicą, renowacje zabytków polskich w innych krajach, aż po przyznawanie stypendiów na naukę w polskich uczelniach.”

„Jestem przekonana, że wystawa poświęcona prof. Andrzejowi Stelmachoskiemu przybliży nam sylwetkę tego wybitnego Polaka, który tak pięknie formułował swoje obowiązki po wyborze na marszałka senatu w 1989 roku: „Bardzo bym pragnął byśmy mogli przyczynić się do budowy polski w pełni niepodległej, a jednocześnie przyjaznej wszystkim sąsiadom, zasobnej, ale i realizującej zasady sprawiedliwości społecznej. Byśmy budując nowy lepszy system państwowy umieli łączyć troskę o wielkie sprawy publiczne z troską o każdego z naszych współbraci i obywateli.”

Wiceprzewodnicząca Rady Krajowej SWP Hanka Gałązka

„Profesor miał taką świadomość, że Polska wolna i demokratyczna, nigdy nie dotrze do Polaków, którzy pozostali na wschodzie. Dlatego najbliższe jego sercu były kresy. Dla tych ludzi, od których granica się odsunęła, swoją działalnością starał się im nadrobić te krzywdy, których doznali. Oddać im cząstkę Polski, choćby w taki sposób, aby ich wspierać, aby poczuli cząstkę polskości, żeby byli z niej dumni, żeby byli dumni z przynależności do narodu polskiego. Zapisał się w pamięci Polaków na wschodzie jako osoba szczególna, która była łącznikiem między Polakami mieszkającymi na kresach a Polakami mieszkającymi w Polsce, w kraju. W rozmowach z Polakami właśnie z kresów często wracamy do dziś do wspomnień. Rodacy bardzo dużo mu zawdzięczają, szczególnie w odradzaniu się polskości na wschodzie. Doskonale rozumiał trudna sytuacje polityczna na Białorusi, Litwie, Ukrainie, cechowała go ogromna odwaga w podejmowaniu decyzji.”

„Pamiętam go jako człowieka oddanego Polsce, jako wielkiego patriotę, który chciał oddać im dług choćby poprzez budowę licznych szkół, domów polskich na Białorusi, Litwie, Ukrainie. Troszczył się głownie o młodych, o ich edukację, o więzi polskie. Pamiętam pierwsze lata działalności Stowarzyszenia „Wspólnota Polsk”a i cale wakacje zapełnione młodzieżą ze wschodu podczas kolonii i pobytów edukacyjnych na terenie całej polski.” „Poza wschodem miał również niebywałą wiedzę o rodach wielkich Polaków na całym świecie. Znał genealogię wielkich rodów w Brazylii, Argentynie czy w Grecji.”

„Profesor miał w sobie ogromny wdzięk, zawsze czule witał, gdy się pojawialiśmy w Stowarzyszeniu. Widać było jego szczerość, uczciwość, rzetelność i szacunek do ludzi. Zawsze znalazł czas na rozmowę, zawsze z uszanowaniem witał i doceniał pracę wszystkich ludzi, którzy pracowali na rzecz Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Doradzał, wysłuchiwał, pomagał, wypytywał o wiele szczegółów. Polonią żył, to było jego miejsce w życiu publicznym.”

Prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Tadeusz Adam Pilat

„Jestem wdzięczny, że mogę powiedzieć kilka słów o człowieku, którego bardzo ceniliśmy i odważę się powiedzieć – myśmy go kochali. On był kochany przez polonię. To specjalna postać dla nas, niebywale ważna. To założenie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, a to pierwsze kroki wielkiej Polonii i Polaków za granicą. (…) Idea profesora stelmachowskiego dążenia do wzmocnienia polonii, do łączenia jej, do budowy struktur polonijnych, do tworzenia wielkich organizacji polonijnych, do mówienia wspólnym głosem, ta jego idea jest dalej żywa. (…) i to jest najważniejsze, abyśmy dalej to kontynuowali.”

„Zauważmy jaka nośność jest tego słowa „Wspólnota”. To jest „Wspólnota Polska”, czyli wszyscy Polacy niejako. I to dzisiaj odżywa w postaci nowych idei, które zostały podjęte w ubiegłym roku – „Jest Nas 60 milionów”. Podwaliny tego, co w tej chwili kontynuuje Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” to były właśnie wtedy, to były podstawy tworzenia struktur, budowy, budowy, budowy. Nie destrukcji tylko konstrukcji, tworzenia. Za to jesteśmy mu bardzo wdzięczni”.

Znadniemna.pl za wspolnotapolska.org.pl